طبق قانون شخصی که موظف به پرداخت یک بدهی مشخص شده است، در صورت عدم پرداخت یا ناتوانی از پرداخت، بدهی مذکور قابل وصول از اموال و دارایی وی است. اما توقیف منزل برای مهریه شرایط قوانین خاص خود را دارد.

مهریه حق بدیهی و قانونی زن است که هنگام عقد ازدواج تعیین می‌شود. وظیفه شوهر است که این حق را هر زمان که وی درخواست کرد، پرداخت کند. بنابراین اگر به هر دلیلی شوهر از وظیفه خود سر باز زند، زن می‌تواند دعوی خود را در دادگاه خانواده مطرح کند و درخواست توقیف اموال شوهر را از دادگاه مطالبه کند. حال در این نوشتار می‌خواهیم بررسی کنیم که آیا توقیف منزل مسکونی شوهر برای مطالبه مهریه امکانپذیر است؟ در ادامه با  مجله حقوقی مجله دلتا همراه باشید.

مراحل توقیف اموال برای مهریه

زن برای مطالبه مهریه خود می‌تواند از طریق مرجع اجرای ثبت اسناد رسمی و یا دادگاه اقدام کند. در صورت مراجعه به اجرای ثبت اسناد رسمی این امکان وجود دارد تا از اموال قابل توقیف شوهر استعلام گرفته شود. مرجع صالح دیگر برای این مطالبه، دادگاه خانواده است. زن می‌تواند در دادخواست مهریه، تقاضای توقیف اموال مانند توقیف منزل مسکونی برای مهریه، هزینه حق الوکاله وکیل و هزینه تمبر را به دادگاه خانواده ارائه دهد. اگر در موردی وی توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد، این امکان وجود دارد که وی دادخواست اعسار (ناتوان از پرداخت) را به دادگاه خانواده تسلیم کند. دادخواست اعسار زن در دادگاه بررسی و در صورت اثبات اعسار، وی از پرداخت هزینه دادرسی معاف می‌شود.

اموال قابل توقیف شوهر کدامند؟

طبق قانون شخصی که موظف به پرداخت یک بدهی مشخص شده است، در صورت عدم پرداخت یا ناتوانی از پرداخت، بدهی مذکور قابل وصول از اموال و دارایی وی است. بنابراین وصول مهریه نیز می‌تواند از اموال تحت تملک شوهر صورت گیرد. زن می‌تواند اموال شوهر از قبیل منزل، پول نقد، خودرو و… را به دادگاه معرفی کند تا با توقیف و فروش آن همه یا بخشی از مهریه را دریافت کند. البته لازم به ذکر است که روند توقیف اموال شامل استثنا نیز می‌شود. طبق نظر قانون هر مالی قابل توقیف نیست، توقیف مختص اموالی است که جزء مستثنیات دین نباشند. مستثنیات دین آن دسته از اموالی است که طبق عرف برای زندگی مدیون ضروری است. مستثنیات دین شامل موارد ذیل است:

• موجودی آذوقه مورد نیاز مدیون و افراد تحت تکفلش برای مدتی که طبق عرف آذوقه ذخیره می‌شود.
• اثاثیه ضروری زندگی مدیون و افراد تحت تفکل وی
• منزل مسکونی که طبق عرف در حد حالت اعسار مدیون باشد
• ابزار کار و وسایل مورد نیاز پیشه وران، کشاورزان، کسبه و… که توسط آن برای خود و افراد تحت تکفلشان کسب روزی می‌کنند.(کامیون باربری، تاکسی و هر خودرویی که وسیله امرار معاش است)
• ابزار و کتب علمی، جزوات، تحقیقات و… مورد استفاده برای محققان و اشخاص اهل علم
• تلفن شخصی
• مبلغی که در زمان عقد اجاره پرداخت گردیده است که طبق عرف در حد حالت اعسار مدیون باشد.

بنابراین اگر منزل شوهر ارزشی بیش از حالت اعسار او طبق عرف داشته باشد و اموال دیگری از او برای توقیف موجود نباشد، مدیون موظف به فروش آن با نظارت نماینده مرجع اجرایی است و با مبلغ به دست آمده منزلی در حد حالت اعسار برای خود مهیا کند و مابقی مبلغ توقیف گردد. در صورت مقاومت مدیون نسبت به فروش منزل، توقیف منزل مسکونی برای مهریه انجام می گیرد. مال توقیفی در مرحله بعد توسط مرجع اجرایی به فروش رسیده و مبلغی در جهت تهیه منزل در حد حالت اعسار مدیون طبق عرف، به وی بازگردانده می‌شود.

شرایط دریافت حقوق شوهر چیست؟

در مواقعی که شوهر کارمند بخش خصوصی یا دولت باشد و دارای حقوق و مزایای مشخص باشد، در جهت مطالبه مهریه می توان آن را توقیف کرد. کیفیت توقیف مستمری یا حقوق مدیون بستگی به شرایط او دارد. بدین صورت که در صورت متاهل بودن یا دارای فرزند بودن، یک چهارم از حقوقش قابل توقیف و پرداخت در جهت وصول مهریه می باشد. در غیر این صورت، یک سوم از حقوق او قابل توقیف است. برای انجام این امر زن باید مستمری شوهرش را به دادگاه معرفی نماید تا بعد از طی کردن مراحل قانونی، مهریه از محل مستمری پرداخت گردد.

مطلب پیشنهادی: برای آشنایی بیشتر با قوانین دریافت مهریه مطلب “مراحل قانونی دریافت مهریه چگونه است؟” را مطالعه کنید.

از نظر قانونی پدر شوهر هر چند بسیار متمول، تکلیفی برای پرداخت مهریه پسر خود را ندارد حتی اگر آن پسر فقیر باشد. اما تحت شرایط خاصی امکان گرفتن مهریه از پدر همسر وجود دارد.

مهریه از حقوق مالی زن است که مرد متعهد به پرداخت آن است و ارتباطی به اطرافیان او ندارد. اما سوالات بسیاری در این خصوص پرسیده می‌شود که آیا در صورت ناتوانی مالی مرد، امکان درخواست مهریه از پدر همسر وجود دارد. در مجله دلتا شرایط مطالبه مهریه از پدر شوهر ‌پاسخ داده شده است.

مطالبه مهریه از پدر شوهر

از نظر قانونی پدر شوهر هر چند هم از تمکن مالی برخوردار باشد، وظیفه‌ای در قبال پرداخت مهریه پسر خود ندارد حتی اگر آن پسر (شوهر) فقیر باشد گرفتن مهریه از پدر شوهر ممکن نیست۵. اما تحت شرایط خاصی امکان مطالبه مهریه از پدر همسر وجود دارد. در واقع در مواردی که پدر همسر، در ضمن عقد ازدواج یا در سند ازدواج و یا حتی در قراردادی مستقل، پرداخت مهریه را تقبل کند یا ضمانت پسر خود را کرده باشد که در این صورت زن می‎تواند برای آنچه پدر شوهر تعهد کرده، برای گرفتن مهریه از پدر شوهر به او مراجعه کند. بنابراین در صورتی که پدر شوهر به عنوان ضامن در زمان عقد، محل ضامن بودن پسر را در عقدنامه ازدواج امضا کند، زن می‌تواند برای درخواست مهریه به پدر شوهر که ضامن شوهر است اقدام کند. باید در نظر داشت که ضامن شدن پدر شوهر، باید به طور رسمی امضا و در دفتر عقد ازدواج تایید شده و به ثبت رسیده باشد. بنابراین در صورتیکه وی به طور لفظی و فقط با گفتن اینکه من ضامن پسر خود برای پرداخت مهریه می‌شوم، از نظر قانونی اعتبار ندارد و نمی‌توان از پدر شوهر درخواست مهریه کرد.

مهریه از ارث پدر شوهر

در مواردی که به دلیل فوت پدر یا سایر اشخاصی که شوهر از آن‌ها ارث می‌برد، وارث اموال و سرمایه‌ای شود، زن می‌تواند مهریه خود را از سهم الارث همسر دریافت کند. باید در نظر داشت در صورتیکه که پدر شوهر در زمان عقد ازدواج پرداخت مهریه را تعهد کرده باشد و یا ضامن پرداخت مهریه شود و بعد از مدتی از دنیا برود، اگر اموالی داشته باشد، آن اموال برای وصول مهریه توقیف می‎شوند.

نحوه توقیف سهم‌الارث برای مهریه

در این شرایط زن باید دادخواست تامین اموال شوهر را به دادگاه خانواده ارائه کند. دادگاه با توقیف اموال مربوطه و سپری کردن روند قانونی با مزایده این اموال، مهریه زن را وصول می‌کند. شایان ذکر است در صورتی که زن فوت کرده باشد، ورثه (فرزندان و دیگر وراث) وی از حق مطالبه مهریه برخوردار هستند.

ضمانت اجرای عدم پرداخت مهریه توسط پدر شوهر

در صورت مطالبه مهریه از پدر شوهری که پرداخت مهریه را ضمانت کرده است و ناتوانی پرداخت مهر توسط وی و نیز در صورتی که پدر همسر، نتواند ادعای اعسار و ناتوانی مالی خود را در پرداخت مهریه در دادگاه ثابت کند و حتی نتواند در صورت تقسیط مهریه، اقساط مهریه را بپردازد، زن می‎تواند بازداشت پدر شوهر (ضامن) را تا زمان پرداخت مهریه از دادگاه درخواست کند. دادخواست مطالبه مهر از پدر شوهر می‌تواند همزمان با مطالبه مهریه از بدهکار اصلی که شوهر است، به دادگاه خانواده مطرح شود و لازم نیست حتماً عدم پرداخت مهریه توسط شوهر به اثبات برسد و سپس علیه ضامن شکایت شود.

مطلب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با نحوه دریافت مهریه مطلب “مراحل قانونی دریافت مهریه چگونه است؟” را مطالعه کنید.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا....

مهریه دین و بدهی شوهر است و تا زمانی که پرداخت نشده باشد موظف به پرداخت است و در صورت فوت زن، ورثه او این حق را دارند که از مرد تقاضای مهریه متوفی را داشته باشند و به عبارتی وراث، از مرد طلبکار می‌شوند.

مهریه از جمله حقوق قانونی زن است و همین که عقد ازدواج صورت گرفت زن مالک مهریه می‌شود و این اجازه را خواهد داشت تا مهریه خود را از همسر درخواست کند. زن یا شوهر از هم ارث می‌برند. البته ارث بردن از یکدیگر بین زن و شوهر هنگامی برقرار می‌شود که رابطه زناشویی آن‌ها دائمی باشد و در ازدواج موقت این امر امکان‌پذیر نیست. اما سؤالی که مطرح می‌شود این است که آیا با فوت زن مهریه ساقط می‌شود؟ در مجله دلتا به این پرسش پاسخ داده شده است.

با فوت زن مهریه ساقط می‌شود؟

مهریه دین و بدهی شوهر است و تا زمانی که پرداخت نشده باشد موظف به پرداخت است و در صورت فوت زن، ورثه او این حق را دارند که از مرد تقاضای مهریه متوفی را داشته باشند و به عبارتی وراث، از مرد طلبکار می‌شوند. بنابراین با قتل و فوت زن، مهریه از بین نمی‌رود و وراث می‌توانند برای  مطالبه آن اقدام کنند.

مهریه زن پس از فوت به ورثه‌اش می‌رسد

همانطور که گفته شد مطالبه مهریه همواره برای صاحب آن وجود دارد، حتی اگر زن در قید حیات نباشد. از همین روی وراث زن می‌توانند بعد از فوت به نمایندگی از او مهریه‌اش را از مرد درخواست کنند.‏ به عبارتی دیگر مهریه زن پس از فوت او به وراث وی منتقل شده و می‌توانند به قائم مقامی از زن مهریه او را از مرد مطالبه کنند.‏ این در حالی است که مرد نمی‌تواند از پرداخت مهریه همسر متوفی خود به ورثه‌اش به هر بهانه‌ای خودداری کند. مگر آنکه مهریه به دلیل قانونی مانند بخشش آن توسط زن یا دریافت آن پیش از فوت، وجود نداشته باشد. بنابراین باید گفت که دین ناشی از مهریه از جمله دیون ممتاز است و حتی در صورت وجود بدهی‌های متعدد مرد یا حتی فوت وی، باز هم پرداخت مهریه زن بر سایر بدهی‌ها مقدم است و در الویت قرار دارد. شایان ذکر است که ورثه زن باید مدارکی همچون عقدنامه او را نیز به پیوست دادخواست خود تقدیم دادگاه کنند.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا...

اگر مرد بتواند ثابت کند خودرویی که زن از او توقیف کرده وسیله کسب درآمد وی بوده، می‌تواند رفع توقیف از ماشین را از دادگاه درخواست کند.

توقیف خودرو برای مهریه

توقیف خودرو برای مهریه از طریق دادگاه

توقیف خودرو برای مهریه از طریق اجرای ثبت اسناد

توقیف خودرو لیزینگی

توقیف خودرویی که وسیله امرار معاش است

وقتی در سند ازدواج مهریه را عندالمطالبه ذکر می‌کنیم،  به این معناست که زن به محض عقد مالک مهریه می‌شود و هر زمان بخواهد می‌تواند به اختیار خودش مهریه‌اش را مطالبه کند و در هر حالت مهریه باید توسط مرد پرداخت شود.

مهریه از جمله حقوقی است که قانون برای زن در نظر گرفته است و در صورت مطالبه، مرد موظف به پرداخت آن است. البته زن و مرد هنگام عقد ازدواج باید به عندالمطالبه یا عندالاستطاعه بودن مهریه دقت کنند. در مجله دلتا برای آشنایی بیشتر با این نوع مهریه و نحوه مطالبه آن به موارد زیر پرداخته شده است.

۱. مهریه عندالاستطاعه در طلاق

۲. تفاوت مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه

۳. تبدیل مهریه عندالمطالبه به عندالاستطاعه پس از عقد

۴. شرایط وصول مهریه عندالاستطاعه

مهریه عند الاستطاعه در طلاق

منظور از مهریه عندالمطالبه این است که زن به محض انجام شدن مراسم عقد، مالک مهریه می‌شود و هر زمان بخواهد می‌تواند، مهریه‌ خود را مطالبه کند و در هر حالت باید توسط مرد پرداخت شود. اما زمانی که در سند ازدواج مهریه عندالاستطاعه ذکر می‌شود، فقط موقعی زن می‌تواند مهریه‌اش را درخواست کند که شوهر توانایی پرداخت آن را داشته باشد، پس در نتیجه پرداخت مهریه منوط به استطاعت و توانایی مالی مرد است و چنانچه همسر توانایی مالی ضعیف یا حتی متوسطی داشته باشد، شاید زن با انتخاب این نوع مهریه هیچ‎گاه نتواند مهر خود را مطالبه کند.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه

۱. زمانی که در سند ازدواج، مهریه به صورت عندالمطالبه تعیین می‌شود زن هر زمان که بخواهد می‌تواند مهریه خود را دریافت کند و موظف نیست اموال و دارایی مرد را معرفی و اثبات کند، هرچند اگر مرد توان لازم برای پرداخت مهریه را نداشته باشد می‌تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه به دادگاه خانواده ارائه دهد و دادگاه نیز با توجه به میزان مهریه می‌تواند اقساطی برای پرداخت مهریه تعیین کند. اما در مهریه عند الاستطاعه زن مکلف است ابتدا دارایی شوهر را اثبات کند و پس از آن اقدام به دریافت مهریه کند.

۲. تفاوت دیگر این است که در مهریه عندالمطالبه چنانچه زن باکره باشد می‌تواند از حق حبس استفاده کند اما در مهریه عند الاستطاعه استفاده از حق حبس توجیه قانونی و منطقی نخواهد داشت.

مطلب پیشنهادی : برای آشنایی بیشتر با موضوع حق حبس در مهریه مطلب ” حق حبس مهریه و شرایط آن ” را مطالعه کنید.

تبدیل مهریه عندالمطالبه به عندالاستطاعه پس از عقد

زن و شوهر هر زمان که بخواهند می‌توانند با یکدیگر توافق کنند و مهریه عندالمطالبه را به عند الاستطاعه یا بالعکس تغییر دهند و در این مورد منع قانونی و شرعی وجود ندارد.

شرایط وصول مهریه عندالاستطاعه

همانطور که در بالا گفته شد زن در صورتی می‌تواند مهریه عندالاستطاعه را دریافت کند که مالی از شوهرش را به دادگاه یا اجرای ثبت برای توقیف معرفی کند.

استعلام دارایی شوهر از طریق دادگاه

زن باید در دادگاه خانواده دادخواستی برای اثبات دارایی‌های شوهر مطرح کند؛ در این صورت دادگاه از مراجع مربوطه استعلام کرده و میزان دارایی شوهر مشخص می‌شود.

استعلام دارایی شوهر از طریق اجرای ثبت

زن به دفتر ازدواجی که ازدواج آن‌ها را ثبت کرده رجوع کرده و درخواست صدور اجراییه می‌کند. اجراییه صادر و به شوهر ابلاغ می‌شود. اگر شوهر در مهلت مقرر شده اقدام به پرداخت مهریه نکند، زن می‌تواند در اداره اجرا ثبت اسناد رسمی، پرونده‌ای تشکیل دهد و از بانک مرکزی، اداره ثبت اسناد و املاک و راهنمایی و رانندگی درخواست استعلام کند تا اموال شوهرش مشخص شود.

مطالب بیشتر در مجله حقوقی دلتا...